Tuesday, April 20, 2021

అండ్ క్వయిట్ ఫ్లోస్ ద డాన్ (నవల)- చరిత్ర ,కల్పనల మేలుకలయిక

 


మిఖాయిల్ షోలొకోవ్ కి అద్భుతమైన పేరు ప్రఖ్యాతులు తెచ్చిన "అండ్ క్వయిట్ ఫ్లోస్ ద డాన్" గురించి చెప్పుకోవాలంటే రష్యన్ చరిత్ర లోకి ప్రయాణించడం,డాన్ అనే నదీ పరివాహక ప్రాంతం లో నివసించే అక్కడి కొసాక్ జాతి ప్రజల జీవితాల్లోకి తొంగి చూడటం,ఆ సంస్కృతి తో పెనవేసుకు పోయిన స్టెప్పీల తోనూ,అశ్వాలతోనూస్నేహం నెరపడం ఇంకా అంతేనా నవల పూర్తి అయ్యేసరికల్లా రష్యా లో పెల్లుబికిన జాతీయ వాదం, పౌర యుద్ధం,బోల్షివిక్కుల తిరుగుబాటు ఇలా ఎన్నో అనుభవాల గుండా మనం ప్రయాణించి వస్తాము. అలా అనిచెప్పి ఇది ఒక చరిత్ర పుస్తకం లా ఉంటుందని భావిస్తున్నారా ,అయితే పొరపాటు పడ్డట్లే...హృదయమున్న ప్రతి మనిషి ని కదిలించే పాత్రల తో నడిచే నవల ఇది.కల్పన ని చరిత్ర తో చాలా తెలివి గా ముడివేసి అల్లిన విలువైన హారమిది.


రచయిత మిఖాయిల్ షోలొకోవ్ 1926 లో నవలని మొదలుపెట్టి 1928 లో పూర్తి చేశాడు. 1965 లో దీనికి నోబెల్ బహుమతి వచ్చింది.వార్ అండ్ పీస్ తర్వాత రష్యన్ సమాజం పై వెలువడిన సాధికారమైన రచన గా విమర్శకులు భావిస్తారు. ఇంతకీ ఏమున్నది దీనిలో..! సరే, కథ లోకి ప్రవేశిద్దాము. డాన్ అనేది దక్షిణ రష్యా లో ప్రవహించే నది. ఈ నది కి దగ్గరలో ఉండే ఓ గ్రామమే..టటార్స్క్ ! అక్కడ నివసించే సముదాయం అంతా కొసాక్ జాతి ప్రజలు.వారు జీవిక కోసం వ్యవసాయం చేస్తారు.కాని తాము రైతులం మాత్రమే కాదు, ప్రధానం గా యుద్ధ వీరులం అని వారి భావన. సైన్యం లో కూడా కొసాక్ ల పేరు మీద రెజిమెంట్లు ఎప్పటినుంచో ఉన్నాయి. అది ఏ యుద్ధం గాని రష్యా తరపునుంచి దానిలో కొసాక్ లు ఉండవలసిందే.      


నవల మొదలు కావడమే ప్రధాన పాత్ర అయిన గ్రెగరి మెలెఖొవ్ యొక్క తాత వృత్తంతం తో మొదలు అవుతుంది.అతని పేరు ప్రొకాఫి మెలెఖొవ్,ఒక యుద్ధం లో ఫాల్గొన్న తరవాత తన స్వగ్రామానికి తిరిగివస్తాడు.వస్తూ వస్తూ టర్క్ జాతీయురాలైన ఒకావిడని భార్య గా చేసుకుని ఇక్కడ అడుగు పెడతాడు.ఒక కొసాక్ ఇంతవరకు టర్క్ ని పెళ్ళి చేసుకోవడం అనేది లేదని ఆ గ్రామం అంతా వారిని వేరు గా పెడుతుంది.దానితో చేసేది లేక ఊరికి దూరం గా డాన్ నది ఒడ్డున చిన్న ఇల్లు వేసుకుని నివసిస్తుంటాడు.అయినప్పటికీ అతని భార్య పై వేధింపులు ఆగవు.ఆమె ని మంత్రగత్తె అని చెప్పి దాడి చేస్తారు.అప్పుడు జరిగిన గొడవల్లో భార్య మరణిస్తుంది.అప్పటికి వారికి ఒక మగబిడ్డ పుడతాడు.అతని పేరు పేంటలైమన్ మెలెఖొవ్.ఈ కొడుకు కి ఓ కొసాక్ యువతి ని ఇచ్చి పెళ్ళి చేస్తాడు.ఆ విధం గా మళ్ళీ మెలెఖొవ్ కుటుంబం ఊరి లోని ప్రధాన స్రవంతి లో కలుస్తుంది.ఈ పేంటలైమన్ కి పుట్టిన వాడే గ్రెగరి మెలెఖొవ్.నవలకి ఇతనే ప్రధాన పాత్రధారి.సరే...గ్రెగరి కి ఓ సోదరుడు,ఓ సోదరి ఉంటారు. 


ఈ టాటర్స్కీ గ్రామం లోని కొసాక్ ల జీవిత విధానం చాలా విషయాల్లో భారతీయ గ్రామాల్లాగే ఉందే అనిపిస్తుంది.ఇంటికి సంబందించిన విషయాల్లోనూ,పెళ్ళిళ్ళ విషయాల్లోనూ,సామాజిక పరమైన అంశాల్లోనూ పితృస్వామ్య విధానమే అమలు లో ఉన్నట్లు అగుపిస్తుంది.అలాగని స్త్రీలు ఎటువంటి పాత్ర లేనివారు అనుకోవడానికి లేదు.అవసరమైన పరిస్థితుల్లో ఎటువంటి కఠినమైన జీవన యానానికైనా వెనుదీయని ధీరవనితలే..!


గ్రెగరీ యవ్వన ప్రాయం లోకి వస్తాడు.తండ్రి కి వ్యవసాయ పనుల్లోనూఇంకా ఇతర పనుల్లోనూ చేదోడు వాదోడు గా ఉంటాడు.తండ్రి పేంటలైమన్ ఒకప్పుడు యుద్ధం లో ఫాల్గొని వచ్చినవాడే.ఆ సమయం లో అతని కాలు సైతం దెబ్బ తింటుంది.ఒక వయసు రాగానే ప్రతి కొసాక్ పురుషుడు సైనిక శిక్షణ పొందవలసిందే. ఆ తర్వాత ఏ యుద్ధం వచ్చినా తయారుగా ఉండవలసిందే. ఆస్ట్రియన్లతోనూ,జర్మన్ల తోనూ,ఇంకా ఇతర ఏ యుద్ధం ఏ వైపునుంచి వస్తుందో అన్నట్లుగా ఉంటుంది వారి జీవితం.ఇవి కాక దేశం లో రేగే పౌర యుద్ధాలు ...కొసాక్ ల జీవితం మొత్తం యుద్ధమయమే. యుద్ధాలు లేనపుడు మరో వైపు జీవితాన్ని ఆనందం గా స్టెప్పీల మధ్య వ్యవసాయం చేస్తూ,చేపలు పడుతూ ,జానపద గీతాలు పాడుకుంటూనూ గడిపేస్తుంటారు.ఇంకా మతపరం గా చెప్పాలంటే రష్యన్ అర్థోడాక్స్ చర్చ్ వారి జీవితాలతో పెనవేసుకుపోయి ఉంటుంది.    

యవ్వన ప్రాయానికి వచ్చిన గ్రెగరీ తమ ఇంటిపక్కనే ఉండే అక్సీనియా అనే వివాహిత ని ప్రేమిస్తాడు. ఈమె భర్త స్టెపాన్ అస్టకోవ్ సైన్యం లో ఉంటాడు.ఆమె కూడా ఇతని పట్ల అనురక్తి తో ఉంటుంది.ఇటువంటి సంబంధాల్ని కొసాక్ సమాజం ఎంతమాత్రం ఆమోదించదు.తండ్రి కూడా గ్రెగరి ని హెచ్చరిస్తాడు.ఇది ఎంతమాత్రం తగని పని అని చెప్పినా ఈ రహస్య సంబంధం సాగుతూనే ఉంటుంది.ఇక ఇలా కాదు అని పేంటలైమన్ కొడుకి కి ఒక సంబంధం చూసి పెళ్ళి చేస్తాడు. కోడలి పేరు నటాలియ. పొరుగు గ్రామానికి చెందిన ఓ ధనిక వ్యాపారి కుమార్తె. 


అయినప్పటికీ అక్సీనియా,గ్రెగరి ల మధ్య అనుబంధం సడలదు పైగా గట్టిపడుతుంది.ఒక రాత్రిపూట వీళ్ళు ఇద్దరూ గ్రామం విడిచి పారిపోతారు.అలా వెళ్ళిపోయి నికోలాయ్ అలెక్సియేవిచ్ లిస్టిన్స్కీ అనే విశ్రాంత సైనికాధికారి భవనం లో పనికి కుదురుకుంటాడు.ఆర్మీ నుంచి రిటైర్ అయి విశ్రాంత జీవనం గడిపే ఈయనకి కొన్ని వేల ఎకరాల భూమి ఉంటుంది.అక్సీనియ ఇంట్లో వంటమనిషి గా పనిచేస్తుండగా,గ్రెగరీ ఎస్టేట్ పనుల్లో ఉంటాడు.అలా వాళ్ళ జీవితం గడిచిపోతుంది.కొన్ని నెలలతర్వాత టాన్యా అనే కూతురు పుడుతుంది.గ్రెగరి తండ్రి, కొడుకు చేసిన పనికి ఎంతో చింతిస్తూ ఉంటాడు. 


సైన్యం లో చేరడానికి గ్రెగరి కి పిలుపు వస్తుంది.తప్పనిసరిగా వెళ్ళవలసిన పరిస్థితి.నికోలాయ్ భవనం లో భార్య ని,కూతురు ని ఉంచి నిరాశ తోనే సైన్యం లోకి వెళతాడు.శిక్షణ అనంతరం ఆస్ట్రియా వారితో జరిగే యుద్ధానికి పంపబడతాడు.ఆ యుద్ధం లో మంచి ప్రతిభ చూపి సెయింట్ జార్జ్ మెడల్ పొందుతాడు,అలాగే ప్రమోషన్ మీద ఆఫీసర్ కూడా అవుతాడు.విధి విచిత్రమా అన్నట్లు ఈ లోగా అక్సీనియ తన యజమాని కొడుకు అయినటువంటి యూజిన్ లిస్టిన్స్కీ కి చేరువ అవుతుంది.సైన్యం నుంచి వచ్చిన గ్రెగరి ఎంతో బాధపడి తన గ్రామం వెళ్ళిపోయి నటాలియా తో కలిసిఉంటాడు.ఆమెకి ఇద్దరు పిల్లలు పుడతారు.

గ్రెగరి సైన్యం లో ఉన్నప్పుడే కొన్ని మార్పుల్ని గమనిస్తుంటాడు.సైన్యం లోనే అంతర్గతం గా బోల్షివిక్ ల్ని సమర్ధించే వారు ఉంటారు.ఎంతోమంది సానుభూతిపరుల్ని పై అధికారులు చంపివేయడం చేస్తుంటారు.అలాగే రష్యన్ జాతీయవాదం ఏ విధంగా చాప కింద  నీరు లా విస్తరించిందో అనేక సంఘటనల ద్వారా అవగతమవుతుంది.గ్రామాల లోనికి వివిధ వృత్తులు చేసే వారిగా ప్రవేశించి ఏ విధంగా ప్రజల లోనికి తమ భావజాలాన్ని కొనిపోయారో ఈ నవల లో ప్రస్ఫుటం గా తెలుస్తుంది.అలాగే అనేక యుద్ధ సన్నివేశాలు కళ్ళకి గట్టినట్లుగా వర్ణించాడు రచయిత. స్వయం గా సైనికాధికారి గా పనిచేసిన మిఖాయిల్ షోలకోవ్ ఇలాంటి సందర్భాల్లో చాలా లోతు గా వెళ్ళి మనకి వివరిస్తుంటాడు. కొన్ని చిత్రణలు క్రూరంగా,దయనీయం గా,దమనీయం గా ఉంటాయి.


పౌరయుద్ధం అవడం తో నే మళ్ళీ అక్టోబర్ విప్లవం మొదలవుతుంది.వీటికి ముందు ఇంకా కొన్ని యుద్ధాలు జరుగుతాయి.ఇవి అన్నీ చాలా పేజీలు తీసుకున్నాయి.565 పేజీలు ఉన్న ఈ నవల ఓ సామాన్య కొసాక్ కుటుంబాన్ని ఆలంబన గా చేసుకుని నడుస్తుంది.కొన్ని డజన్ల పాత్రలు వస్తూంటాయి. చివరకి అక్సీనియ ,నటాలియ ఇద్దరూ మరణిస్తారు. ఇంతేనా జీవితం అనుకుంటూ ఉండగా నవల ముగుస్తుంది.కొసాక్ ల యొక్క జానపద గీతాలు కూడా నవల లో సందర్భానుసారం వస్తుంటాయి. నవల మొదట్లో వచ్చిన ఓ గీతాన్ని ఇలా తెలుగులోకి చేశాను.


"మా ప్రియమైన,ఘనమైన భూమి కేవలం నాగళ్ళ తోనే దున్నబడలేదు 

మా అశ్వాల యొక్క గిట్టలతో దున్నబడింది

మా కొసాక్ ప్రజల తలలనే ఇక్కడ విత్తనాలుగా నాటాము 

మంద్రంగా ప్రవహించే మా డాన్ నది కి అలంకరణ విధవరాండ్రైన యువతులే 

మా తండ్రి డాన్ వికసించేది అనాధపిల్లలతోనే  

మా డాన్ నది లోని మంద్రమైన అలలలో ఉన్నవి మా తల్లి తండ్రుల కన్నీళ్ళే  


"ఓ తండ్రి ,ఓ డాన్ ...ఎందుకని ఇంత భారంగా ప్రవహిస్తున్నావు ..?"

"అహ్..ఇంకెలా ప్రవహించాలి ...ఇలాగే గదా ఉండాలి

నా లోలోపలినుంచి వసంతాలు కదా వికసించాలి 

నా మధ్యలోనుంచే గదా మిలమిల మెరుస్తూ ఓ చేప పైకి ఎగరాలి.."  


మానవచరిత్ర లోని కొన్ని ముఖ్యమైన భాగాల్ని ఒక ప్రాంత జనుల నేపథ్యం లో ఎలా నడిపించాడో తెలియాలంటే మిఖాయిల్ షోలొకోవ్ రాసిన ఈ నవలని ప్రతి ఒక్కరు చదవాలి. 1965 లో ఈ నవలకి నోబెల్ బహుమతి ప్రకటించినపుడు దీని కర్తృత్వం మీద కొన్ని విభిన్న అభిప్రాయాలు వెలువడ్డాయి.అయితే ఆ తర్వాత జరిగిన పరిశోధన లో అవి అన్నీ వీగిపోయాయి.దాదాపు గా నాలుగుసార్లు ఈ నవల తెర కెక్కింది.ఓపెరా గా కూడా ప్రదర్శితమైనది.ఇంగ్లీష్ అనువాదం చేసినవారు స్టీఫెన్ గ్యారి.ఏ మాటకి ఆ మాట మిగతా చాలా సోవియెట్ రచయితల అనువాదాల తో పోలిస్తే కొంత పాషాణ పాకం గా ఉన్నదనే చెప్పాలి.అయినప్పటికీ ఓపిక చేసుకుని చదివితే గొప్ప క్లాసిక్ చదివిన అనుభూతి మిగులుతుంది.

    ------ మూర్తి కె.వి.వి.ఎస్.

(Published in Nava Telangana Daily, dt: 20-4-2021)

No comments:

Post a Comment